Savoir vivre wobec osób niepełnosprawnych

Kiedy Karolina napisała do mnie czy nie zechciałabym wziąć udziału w kampanii społecznej „Nie dyskryminuj niepełnosprawnych” zgodziłam się od razu. Nie powiem, że jest to łatwy temat. W momencie kiedy nie masz na co dzień styczności z osobami niepełnosprawnymi jest to temat bardzo trudny, ale i bardzo ważny aby o nim mówić i pisać. Osób o różnej niepełnosprawności jest wśród nas wiele, ale czy my wiemy jak zachowywać się w ich towarzystwie? Jak powinny zachowywać się nasze dzieci?

Dość często kiedy znajdujemy się w pobliżu osób niepełnosprawnych czujemy się niezręcznie i nie wiemy jak mamy się zachować. Często uciekamy wzrokiem w drugą stronę, patrzymy w podłogę lub też patrzymy ponad osobę z którą właśnie rozmawiamy.

Mówiąc o osobach z niepełnosprawnością nigdy nie używajmy krzywdzących określeń: takich jak: kaleka, inwalida, upośledzony. Używajmy takich określeń jak:

- osoba niepełnosprawna

- osoba poruszająca się na wózku

- osoba poruszająca się o kulach

- osoba niewidoma

- osoba niesłysząca

- osoba głuchoniewidoma

- osoba z niepełnosprawnością intelektualną

- osoba z zaburzeniem psychicznym

- osoba niskiego wzrostu

Pamiętajmy, że należy zawsze zwracać się bezpośrednio do osoby niepełnosprawnej, nigdy do jej towarzysza, pomocnika czy też tłumacza języka migowego. Zwykła rozmowa z osobą niepełnosprawną jest fajna, więc po prostu zwracajmy się do niej tak jak do każdej innej osoby. Pamiętajmy, że jeśli będziemy wypytywać ją o jej przypadłość, może się ona poczuć skrępowana i mogła by się poczuć tak jakbyśmy nie widzieli w niej człowieka. Świadczy to o ignorowaniu osoby niepełnosprawnej i jest to wyrazem braku kultury.

Ø  Jeśli znajdziemy się w pobliżu osób niepełnosprawnych nigdy nie narzucajmy im swojej woli. Zawsze najpierw spytajmy czy potrzebują pomocy i dopiero wtedy pomóżmy. Bądźmy przy tym bardzo taktowni.

Ø  Osoby niepełnosprawnej nie można dotykać bez uprzedzenia ponieważ osoby niepełnosprawne utrzymują równowagę dzięki swoim rękom. Chwytanie ich za nie może zakłócić tę równowagę. Należy również unikać klepania osób niepełnosprawnych po głowie, a także dotykania ich wózka czy laski. Osoby niepełnosprawne uważają je za część swojej przestrzeni osobistej.

Ø  Kiedy znajdujemy się w towarzystwie osoby poruszającej się na wózku nie nachylajmy się nad nią zbyt nisko kiedy podajemy jej rękę na powitanie bądź z nią rozmawiamy, nigdy nie prośmy, aby przytrzymała nam coś na swoich kolanach i nie stawiajmy nic na blacie przymocowanym do wózka. Będąc w towarzystwie osoby na wózku usiądź na krześle tak aby znaleźć się ze swoją twarzą na tym samym poziomie; jeśli nie możesz usiąść stań w niewielkiej odległości, aby twój rozmówca nie musiał podnosić zbyt wysoko głowy i nadwerężać kręgów szyjnych, patrząc na twoją twarz. Nie pchajmy wózka, najpierw zapytajmy czy osoba poruszająca się na wózku życzy sobie tego. Zanim zdecydujemy się pomóc jej go pchać, czy wnieść po schodach zapytajmy jego właściciela jak to zrobić, aby go nie uszkodzić.

Ø  Inne zasady obowiązują gdy znajdujemy się w towarzystwie osoby poruszające się przy pomocy laski lub kul. Takie osoby potrzebują ramion, aby utrzymywać równowagę, więc nigdy ich nie chwytajmy za nie i najlepiej uprzedźmy ją o naszym zamiarze. Osoby mające trudności z poruszaniem się czasem opierają się o drzwi, aby je otworzyć. Nigdy nie otwierajmy im drzwi zza ich pleców czy też znienacka gdyż może to spowodować ich upadek.

Ø  Jeśli znajdziemy się w towarzystwie niewidomej lub niedowidzącej pamiętajmy żeby się przedstawić, a kiedy chcemy jej dotknąć uprzedźmy ja o naszym zamiarze. Osoby te są w stanie podróżować same, choć czasem korzystają z laski czy też z pomocy psa przewodnika. Mogą też mieć problemy ze wzrokiem, które nie są widoczne więc bądźmy przygotowani na to, aby udzielić im pomocy kiedy nas o to poprosi (na przykład przeczytać jej coś). Kiedy idziesz z osobą niewidomą/niedowidzącą opisuj jej pomieszczenie, w którym się znajdujecie, uprzedzaj ją o przeszkodach, ale w sposób konkretny – np. uwaga, za dwa kroki będziemy mijać krzesło bądź proszę schylić głowę, bo nad nami jest nisko zawieszony żyrandol. Nigdy nie krzycz: „proszę uważać!” ponieważ osoba niewidoma/niedowidząca nie będzie wiedziała, czy ma zatrzymać się, uciekać, pochylić, czy coś przeskoczyć. Natomiast jeśli wskazujesz jej drogę, podaj konkretną informacje np. proszę pójść prosto do końca korytarza, a następnie skręcić w lewo itp.

Ø  Przebywając w towarzystwie osoby niesłyszącej pamiętaj, że jeśli ta osoba posługuje się jedynie językiem migowym, to czytanie z ruchu twoich warg jest dla niej bardzo trudne; język migowy jest zupełnie inny niż język polski. Natomiast osoby niedosłyszące zwykle porozumiewają się w języku polskim, a przy komunikacji wspomagają się aparatami słuchowymi, czasem też patrzą na usta swojego rozmówcy. Osoby niesłyszące/niedosłyszące zwykle informują innych jak się z nimi porozumiewać. Osoba ta może nas poprosić np. o wyraźniejsze mówienie bądź zapisanie informacji na kartce. Natomiast jeśli ty nie rozumiesz co mówi do ciebie osoba niesłysząca/niedosłysząca poinformuj ją o tym. Jeśli to ona nie rozumie co do niej mówimy to powtórzmy komunikat prostszymi słowami.

Ø  Przebywając w towarzystwie osoby niskiego wzrostu pamiętaj, że choć może ma ona ok. 140 cm wysokości, a nawet mniej to jest osobą dorosłą i nie możesz traktować jej jak uroczego dziecka. Rozmawiając z osobą niskiego wzrostu stańmy w niewielkiej odległości, aby rozmówca nie musiał zadzierać głowy, aby na nas popatrzeć, lub przysiądźmy na krześle.

Czasem bywa tak, że idąc z dzieckiem spotkacie osobę niepełnosprawną. Wasze dziecko może Wam zadać pyta nie o tę niepełnosprawność odpowiadajmy wtedy w sposób naturalny, np. powiedzmy, że pan/pani ma chore nogi i nie może chodzić, dlatego porusza się na wózku.

Kończąc rozmowę i żegnając się z osobą niewidomą używajmy słów i zwrotów, które funkcjonują w codziennym kontakcie, nie bójmy się powiedzieć „do zobaczenia”.

Ponadto pamiętaj, że nie każda choroba/niepełnosprawność jest widoczna. Pewne osoby mogą zachowywać się w sposób, który wyda ci się dziwny. Są osoby, które mają problemy z pamięcią krótkotrwałą mogą poprosić cię o zapisanie informacji im przekazanych choć są one proste i jasne. Są tez osoby chore na astmę czy nadciśnienie i osoba taka może nagle poczuć się zmęczona, wtedy może poprosić cię o doprowadzenie do krzesła czy do otwartego okna. Uszanujmy dolegliwości takich osób i pomóżmy im w miarę swoich możliwości.

OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE to osoby, które mają rodziny, pracę, zainteresowania, sympatie, problemy i radości. Pomimo iż niepełnosprawność stanowi integralną część tego, kim są osoby niepełnosprawne, sama w sobie nie określa tych osób. Traktuj ich jak indywidualne jednostki.

Kampania ta organizowana jest przez Karolinę - Wysmakowana

oraz

Monikę - Zpamiętnika wózkersa

Przygotowując ten wpis korzystałam z różnych źródeł w Internecie.

Pozdrawiam

Kasia